لفظ و معنای قرآن در نهج البلاغه

Authors

سید حسین سیدی

استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد اکبر رمضانی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه خوارزمی تهران

abstract

ظهور اسلام، باعث دگرگونی مبانی اعتقادی اعراب جزیرهالعرب و تغییر آداب و عادات مرسوم ایشان گردید؛ این تغییر به ادبیّات مردمان آن دیار نیز سرایت کرد. یکی از فنون ادبی آن زمان، خطابه بود و خطبای دوره اسلامی که از معروف ترین آنان علی(ع) می باشد؛ به خطبه های خود صبغه دینی داده و از ادبیّات قرآن بهره جستند. حضرت علی(ع)- که پیوند عمیقی با قرآن داشت و علم و آگاهی وی به شأن نزول و زوایای مختلف آیات قرآنی واضح و روشن است- از روح کلام الهی الهام گرفته و در جاهای مختلف نهج البلاغه از کتاب الهی تأثیر پذیرفته است. تأثیرپذیری نهج البلاغه از قرآن کریم هم از لحاظ لفظ بوده و هم از نظر معنی؛ ایشان برای استشهاد و تأیید سخن خویش به نحوی زیبا و استادانه، یا مستقیماً از لفظ قرآن بهره برده و یا این که لفظ ذکر شده در نهج البلاغه از ذهن خلّاق حضرت تراوش نموده اما معنا و محتوای سخن، همان معانی آیات قرآن کریم می­باشد. این پژوهش، بر آن است تا میزان به کارگیری الفاظ و معانی قرآنی در نهج البلاغه را بررسی کند و با ذکر نمونه­هایی از شباهت بین کلام قرآن و کلام نهج –البلاغه، این تأثیرپذیری را اثبات نماید. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که استفاده از لفظ و معنای قرآن در نهج البلاغه به انواع گوناگونی صورت گرفته است. با بررسی انجام شده و در پایان این پژوهش می­توان اذعان داشت که قسم زیادی از سخنان حضرت علی(ع) الهام گرفته از کلام وحی بوده و نهج البلاغه به واقع آیینه­ای از قرآن کریم می­باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی ادب لفظ در نهج البلاغه

  چکیده از جمله جلوه‌های ادب نفس، پرهیز از کلام قبیح و رکیک است. امیرالمومنین علی علیه السلام که مودّب به آداب نفسانی است، هم در به سامان بخشیدن کلام ادبی، گوی سبقت را از ادیبان ربوده و هم در نقل مفاهیمی که عرف تصریح به آنها را برنمی‌تابد، ادب را به‌کمال رسانده است. این نوشتار با تکیه برگنجینه‌ کلام علی علیه السلام درنهج البلاغه می‌کوشد تا تعابیرحضرت را از مفاهیمی که آشکار کردن آنها ناپسند شم...

full text

لفظ و معنای قرآن در نهج‌البلاغه

ظهور اسلام، باعث دگرگونی مبانی اعتقادی اعراب جزیرةالعرب و تغییر آداب و عادات مرسوم ایشان گردید؛ این تغییر به ادبیّات مردمان آن دیار نیز سرایت کرد. یکی از فنون ادبی آن زمان، خطابه بود و خطبای دوره اسلامی که از معروف‌ترین آنان علی(ع) می‌باشد؛ به خطبه‌های خود صبغه دینی داده و از ادبیّات قرآن بهره جستند. حضرت علی(ع)- که پیوند عمیقی با قرآن داشت و علم و آگاهی وی به شأن نزول و زوایای مختلف آیات قرآنی و...

full text

قرآن در نهج البلاغه

انسان کامل قرآن مجسم و تکوینی است، هموست که می تواند حقیقت قران رابه صورت کامل معرفی کند. معصومان، یکی از آنان امیرالمؤمنین (ع) انسان های کاملند. بنابراین امام علی (ع) سزاوارترین فرد برای معرفی قرآن کریم است. در نهج البلاغه قرآن به عنوان کتابی توصیف شده که گویای نظام فاعلی وغایی جهان است. بر این اساس جهان تجلی عینی خداست، همان طورکه معرفت خدا تجلی علمی خداست. غایت تجلی خدا ذات اوست. از دیدگاه ...

full text

عبرت و تربیت در قرآن و نهج البلاغه

از کارآمدترین روشهاى تربیتى که در قرآن و سیره پیشوایان دینى آمده، روش عبرت است. عبرت حالتى است که در اثر برخورد با امورى ظاهرى و مشهود، براى انسان پدید مى آید و به معرفتى باطنى و غیر مشهود منتهى مى شود. به این حالت، اگرچه روش نمى گویند ولى با توجه به عامل ایجادکننده آن، جنبه روشى پیدا مى کند. تشابه زندگى انسانها و اقوام و ملل مختلف با یکدیگر، حسابگرى و اندیشهورزى و نیز تأثیرپذیرى انسان، مبانى ا...

full text

بررسی درستی در قرآن، نهج البلاغه و مثنوی معنوی

یکی از فضایل اخلاقی که نقش بسزایی در سازندگی انسان دارد، صداقت در گفتار و عمل است و راستی یکی از مهم‌ترین پایه‌ها و اصولی است که اساس جوامع انسانی را تشکیل می‌دهد. اصولاً فطرت بشر با راستی و صداقت سرشته شده است و اگر انسان به همان فطرت اصلی خود باقی بماند همواره به سوی پاکی‌های فضایل، متمایل و از رذایل پیراسته خواهد بود. ولی عوامل مختلف از قبیل تربیت، محیط و نظایر آن می‌توانند از بروز این صفات ج...

full text

قرآن در نهج البلاغه

انسان کامل قرآن مجسم و تکوینی است، هموست که می تواند حقیقت قران رابه صورت کامل معرفی کند. معصومان، یکی از آنان امیرالمؤمنین (ع) انسان های کاملند. بنابراین امام علی (ع) سزاوارترین فرد برای معرفی قرآن کریم است. در نهج البلاغه قرآن به عنوان کتابی توصیف شده که گویای نظام فاعلی وغایی جهان است. بر این اساس جهان تجلی عینی خداست، همان طورکه معرفت خدا تجلی علمی خداست. غایت تجلی خدا ذات اوست. از دیدگاه ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
ادبیات شیعه

جلد ۱، شماره ۱، صفحات ۲۰۰-۱۸۰

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023